Wildwissels
Op 25 augustus 2020 koppelden Brabants Landschap en ARK Natuurontwikkeling twee natuurgebieden in de Mortelen aan weerszijden van de Monnikenweg in Best aan elkaar. Sindsdien kunnen edelherten en runderen die weg oversteken. Met deze verbinding is ook de natuurbrug De Mortelen, gebouwd over het spoor in opdracht van ProRail, bereikbaar geworden voor de dieren. Hiermee is het leefgebied van de edelherten met ruim 100 hectare uitgebreid.
In 2005 werden de natuurgebieden de Mortelen en de Scheeken al verbonden door een ecoduct over de A2. De bruggen moeten voorkomen dat dieren het oversteken van de verkeers- en spoorweg met de dood moeten bekopen en dat het drukke verkeer gestremd raakt. De natuurbruggen zijn beide 50 meter breed en met bomen en struiken ingericht om zo een ongestoorde wildpassage mogelijk te maken.
Er als de kippen bij…
Nog voordat de edelherten het nieuwe gebied konden betreden is gestart met een wildcamera-onderzoek. Verspreid over het gebied en op de natuurbrug zelf zijn daarvoor wildcamera’s opgehangen. Daarbij is rekening gehouden met het natuurlijke gedrag van de edelherten, maar ook van dieren die al in het gebied aanwezig waren. Zo zijn er wildcamera’s neergezet op plaatsen waar vaak reeën lopen, op zogenaamde wissels.
Het onderzoek laat zien dat de edelherten er na opening als de kippen bij waren. Binnen 3 dagen, in de vroege ochtend van 28 augustus, verschijnen de eerste edelherten voor de camera. Een hinde en haar kalfje zijn te zien in het nieuwe leefgebied, aan de andere zijde van de Monnikenweg. Het eerste bewijs dat de herten ook daadwerkelijk de natuurbrug oversteken was op 1 september rond middernacht. Dat is binnen een week na het openstellen van het nieuwe leefgebied. Voor de camera trekt een groepje van 5 hindes met 4 kalfjes voorbij. Dat is op onderstaande foto te zien.
Meer dan verbinding alleen
Na ruim 2 weken, op 10 september, zijn op alle cameralocaties verspreid door het leefgebied edelherten verschenen. Ook is te zien dat de natuurbrug letterlijk nieuwe plaats maakt voor de edelherten en andere dieren. Het ecoduct wordt niet alleen gebruikt om over te steken, voornamelijk in de schemering en ’s nachts, maar wordt echt onderdeel van het leefgebied. Zo wordt er bijvoorbeeld midden op de brug gegraasd en in de modderpoeltjes ‘gezoeld’ (modderbad nemen). De natuurbrug is dan ook meer dan een verbinding alleen, iets wat eerder ook al te zien was bij de natuurbrug over de snelweg, waar reebokken het ecoduct gebruiken als stoeiplek.
Hindes en hun kalfjes boven op Natuurbrug de Mortelen
Overgang voor meer dieren, niet voor mensen
Niet alleen voor de edelherten, runderen en reeën betekent de nieuwe natuurbrug een veilige oversteekplaats en nieuw leefgebied. Ook haas, vos, konijn en steenmarter kruisten al en lieten zich voor de wildcamera’s op de nieuwe natuurbrug zien. Verder zijn ook enkele (verdwaalde) voetgangers op de gesloten natuurbrug gezien. Dat is niet toegestaan en zorgt helaas voor onnodige verstoring.
Komend jaar gaan we door met de inzet van wildcamera’s en zal een student van de Universiteit Utrecht verder werken aan het lopende onderzoek. Daarbij wordt gekeken naar de invloed die de edelherten hebben op de ontwikkeling van de grazige vegetatie, bosstructuur en verscheidenheid aan dier- en plantensoorten. Ook wordt onderzocht of de komst van de edelherten invloed heeft op de aanwezigheid en verspreiding van reeën in het natuurgebied.
Bekijk hieronder een video uit 2017 van dieren op de natuurbrug over de A2.
Tekst: Liesje Floor, ARK Natuurontwikkeling en Sjors de Kort, Brabants Landschap
Foto’s: ARK Natuurontwikkeling (via wildcamera's)