Unieke paden 

Zandpaden De Hultert, Veldseweg en Waaistap werden in het project hersteld. Uit onderzoek van adviesbureau Ecologica bleek dat de biodiversiteit op zandpaden met berm hoger was dan op (deels) verharde wegen met berm. Beheerder Mark Benders: "De drie genoemde zandpaden zijn daarin uniek, want op veel plekken in Nederland zien we dat er door de jaren en soms eeuwen heen puin in de openbare zandpaden is gereden. Hier is dat nog niet het geval. Aangezien de paden ook nog volop in gebruik zijn van gemotoriseerd verkeer en recreanten, was dit een mooie plek om het project 'Herstel van zandpaden' op te starten." De paden worden veelvuldig gebruikt door wandelaars uit het dorp, zoals vandaag ook de aanwezige wandelclub laat zien. Thea Tilburgs van Heemkundevereniging Den Hogert: "Het waren vroeger de verbindingswegen tussen het centrum van Gemonde, waar nu het kerkhof ligt, en het centrum van Boxtel. Die historie kent en waardeert men hier." 

Links Thea Tilburgs, rechts alle aanwezigen van de opening

Samenwerken levert op 

Het was de Gemondse Heemkundevereniging Den Hogert die in 2019 al aandacht vroeg voor de cultuurhistorische zandpaden in en om het dorp. Aanleiding hiervoor waren de Brabantse Hoeders die campagne voerden met de Zondag van het zandpad. Thea Tilburgs beet zich als heemkundelid vast in de zandpaden en bezocht samen met medelid Mariëlle van der Hoek alle 47 paden. De vereniging stelde een document op waarin de zandpaden werden beschreven en klopten aan bij gemeente Sint-Michielsgestel. Als Thea vervolgens beheerder Mark Benders tegen het lijf loopt op de Waaistap, ontstaat er een mooie samenwerking waarin alle kennis en kunde bij elkaar komt. Wethouder Peter Raaijmakers blikte tijdens de opening terug op het proces en ziet kansen voor navolging. Naast herstelde zandpaden leverde het de zandpaden in ieder geval ook een plek om de gemeentelijke omgevingsvisie op.

Wethouder Peter Raaijmakers spreekt de aanwezigen toe

Uitgevoerde herstelwerkzaamheden 

De Hultert, Veldseweg en Waaistap zijn drie gemeentelijke openbare wegen. In het project werden de kadastrale grenzen opnieuw uitgezet waardoor er weer ruimte ontstond om de ooit zo bloeiende bermen in ere te herstellen. Begin 2025 is er een meerjarig bloemenmengsel ingezaaid, net als enkele weken later een akkerkruidenmengsel. Wie deze zomer al over de zandpaden heeft gewandeld zag dan ook een prachtige diversiteit aan bloemen, kleuren én insecten. Om die laatste groep draaide een groot deel van het project. Diverse zandloopkevers hebben namelijk een mooi open zandpad met aansluitende berm nodig om te overleven. Hier in Gemonde lukt dat dankzij de combinatie van het sporadische verkeer, het nog geheel onverharde pad en door de aanleg van de bermen. Beheerder Mark Benders: "Je ziet hier heel mooi het samenspel van mens met natuur. Tractorsporen worden afgewisseld met stukken gewoelde grond en daarlangs de bloeiende berm. Een perfecte plek voor bijvoorbeeld een loopkever zoals de smaragdkruiper." 

Bloeiende berm in de zomer

Herstel mogelijk dankzij Dinamo Fonds 

Voor financiële ondersteuning werd het Dinamo Fonds aangeschreven. Het fonds dat staat voor dieren, natuur en monumenten financierde de helft van het project. Directeur Henk Atze Dijkstra: "Een zandpad is een verbinding tussen gebieden, mensen en dieren. We juichen toe dat het allemaal bij elkaar komt. Ook is het mooi om te zien dat er nog plekken zijn in Nederland waar een zandpad nog een zandpad is. Zonder puin of verharding, maar waardevol op zichzelf." 

De rest van het budget voor het project kwam vanuit de gemeente Sint-Michielsgestel. De aanleg werd gedaan door Brabants Landschap. Ook het beheer zal door Brabants Landschap worden uitgevoerd.  

Lees hier meer over het project zandpaden van Brabant