Natuurwerkdag bij de Regte Heide

D’n Elsbosch’ is in 2025 onze werklocatie van de Natuurwerkdag. Dit is een langwerpig bos in de periferie van de Regte heide. We hebben deze plek gekozen omdat het belangrijk is om zoveel mogelijk bufferzones rond het Natura2000 gebied te hebben. Deze buffers zorgen ervoor dat bedreigingen zoals verdroging, chemische belasting, en isolatie van het N2000 gebied zoveel mogelijk worden beperkt. 

De organisatie van een NWD kent een voorbereidingsdag, de Natuurwerkdag zelf en een opruimdag. Op de voorbereidingsdag was het prachtig weer, ideaal om in het bos te werken. De weersverwachting van de Natuurwerkdag zelf was niet best. Veel regen en wind. Dat is niet ideaal. Ondanks deze slechte voorspelling kreeg ik op de vooravond van de NWD rond 11 uur ’s avonds nog een aanmelding van een deelnemer. Ik vraag me dan af of die heel erg van regen houd, of zou die de weersverwachting niet gezien hebben? 

Goede voorbereiding is het halve werk

Als ik - nog in het schemerdonker - de slagboom van het bos open maak, ziet het weer er nog best wel goed uit. In het oosten meen ik een gloed van een opkomende zon waar te nemen. En dan hoop je eigenlijk dat de eerdere weersverwachting er dik naast zit. Bij de opbouw van het ‘hoofdkwartier’ missen we een paar doorgewinterde opbouwkrachten. Maar met vereende krachten staan de tenten mooi op hun plek. Een paar oplettende tentenbouwers zagen een dode eik die nogal dicht bij de tenten stond. Als die zou omvallen dan zouden de tenten, die met veel moeite zijn opgezet, geraakt kunnen worden. Dat 
zou zonde zijn van de moeite. Oh ja, er bestaat dan ook nog een kans dat deelnemers geraakt kunnen worden. Dat risico moeten we elimineren. De eik is voor de veiligheid nog even omgehaald. Natuurlijk meer om de deelnemers te beschermen dan de tenten veilig te stellen.

Het hoofdkwartier. Foto door Berry Staps

Strijd tegen de elementen

Het ‘hoofdkwartier’ hebben we nog droog kunnen opbouwen. De tenten staan, de koffie is klaar en het kampvuur brand. Als de eerste deelnemers binnendruppelen start ook het gedruppel van boven. Gelukkig bied de schuiltent enige beschutting. Het kampvuur voerde een verbeten strijd met de regen. Alle pogingen van de druppels om het vuur te temmen liepen met een sisser af. En dat is maar goed ook, anders was er dit jaar geen ‘heksen 
soep’ van het kampvuur. De deelnemers zijn allemaal bikkels. Op een enkeling na zijn alle deelnemers op komen dagen. Ik tel 66 deelnemers. Veel bekenden maar ook nieuwe gezichten. De regen lijkt ze niet te deren.

Weg met die Amerikaanse vogelkers

Op een spaarzaam moment waarop het iets minder hard regent houd ik mijn welkomspraatje. De opdracht voor vandaag is het verwijderen van de Amerikaanse vogelkers uit het bos. Er zijn al een aantal vogelkersen uitgegroeid tot echt grote bomen. Het is niet verantwoord om deze ‘reuzen’ door minder deskundige mensen om te laten zagen. Om misverstanden te voorkomen zijn alle vogelkersen die verwijderd mogen worden gemarkeerd met 
een oranje stip. De vogelkersen die niet verwijderd mogen worden zijn gemarkeerd met een gele stip. Bij een inspectieronden blijkt dat er toch wat mensen kleurenblind zijn. Na een vermanend gesprekje en uitleg over duw en trekhout en uitscheurende bomen zien de zagers het risico van het vellen van 
‘grote’ bomen ook in. Ze beloven het ‘nooit’ meer te doen.

Voor ieder wat wils

Het werk vordert gestaag. De groep van mountainbikers die zich hebben aangemeld, gaan als een razende door het bos. In hun drive om de grotere bomen te zagen, ‘vergeten’ ze de kleinere boompjes mee te nemen. Een groepje jongedames gaat voor een tweede ronde door het bos om ook de kleinere boompjes te verwijderen. Zo kiest iedereen de klus die het best bij hem of haar past. Een andere groep heeft een plek gevonden in het bos waar enorm veel relatief kleine Amerikaanse vogelkersen staan. Hier zie je heel duidelijk hoe invasief de Amerikaanse vogelkers is. Alles is vogelkers. Omdat ze niet zo heel groot zijn kunnen deze nog goed uitgegraven worden. Als ik na enige tijd even kom kijken is het al heel kaal. Ik complimenteer ze. Hard gewerkt mensen, maar waar is het bos gebleven?

De meer ervaren mannen zien elke boom als uitdaging. De voorkeur is om de bomen zoveel mogelijk uit te graven. Als de boom ‘te dik’ is mag de boom afgezaagd worden. Een aantal mannen hebben kennelijk alleen de eerste regel gehoord en gaan ook de dikkere bomen uitgraven. Hoe groter de boom hoe heroïscher het resultaat. Het blijven jongetjes die mannen...

Eerst een instructie, dan aan de slag. Foto's door L. Staps en L. Boel

Zorg voor de inwendige mens

Tijdens de pauze lijkt het minder te regenen, of we zijn er zo aan gewend dat de regen niet meer opvalt. De soep laat zich heerlijk smaken. De cateringdames krijgen alle lof. Maar ik denk dat onder deze omstandigheden een kommetje warm water met een beetje Maggie al tot een delicatesse 
verheven zou worden. De lunch geeft weer nieuwe energie en de teams gaan weer vol goede moed aan de slag. Elk team heeft een ander deel van het bos toegewezen gekregen. Tegen twee uur naderen alle groepen elkaars ‘territorium’. Dat betekent dat het eind in zicht is.

Het is elk jaar mooi om te zien dat op het einde van zo’n dag, de wil om door te gaan hoog is, maar dat de batterij van het lichaam al een hele tijd in het rood staat. De capitulatie van het lichaam wordt door sommige als jammer ervaren, de dag is dan eigenlijk te kort. Ik wijs ze er dan op dat ze de dag 
erna nog kunnen nagenieten van de spierpijn. De laatste boom wordt met vereende kracht uit de grond gewerkt. Het is klaar!

Weer energie opdoen voor de laatste boompjes. Foto's door L. Staps en L.Boel

Moe maar voldaan

Ook na een hele dag werken in de regen is er niet 1 klacht binnengekomen en ging iedereen, natgeregend, vermoeid maar met een glimlach naar huis. Ik ben er van overtuigd dat we de meeste deelnemers volgend jaar weer zullen zien. Nadat iedereen veilig naar huis is gekeerd en de slagboom weer in het slot is geslagen komt er een zwak zonnetje door. Het lijkt erop dat de weergoden de natuurliefhebbers heeft willen testen op oprechte betrokkenheid bij de natuur. GRRRR die weergoden.

Groet Berry