Veelgestelde vragen

Laatste bewerking: maart 2017

Brabants Landschap heeft in 2017 samen met ARK Natuurontwikkeling het edelhert teruggebracht in De Scheeken. Hier lees je antwoorden op de 'veelgestelde vragen'. Heb je een andere vraag? Neem dan contact op via info@brabantslandschap.nl

Waarom hebben Brabants Landschap en ARK Natuurontwikkeling edelherten teruggebracht in Het Groene Woud?
Edelherten horen oorspronkelijk thuis in de Brabantse natuur en zijn zelfs een onmisbare schakel door hun rol als grote planteneter. Brabants Landschap heeft daarom besloten edelherten terug te brengen in haar eigen gebieden. Edelherten hebben eeuwenlang in Nederland geleefd. Door jacht en het verdwijnen van hun leefomgeving verdwenen de laatste wilde edelherten. Op de Veluwe keerden edelherten al lang geleden terug en recenter ook in de Oostvaardersplassen en in het Weerterbos.
Er wordt al vele jaren gepraat over de terugkeer van het edelhert in de provincie Noord-Brabant. Hiervoor zijn veel documenten en visies geschreven. In 2013 startte het project ‘Landschap van Allure’ van de Provincie Brabant. Het edelhert wordt hierin gezien als het boegbeeld van Het Groene Woud.
Brabants Landschap heeft nu de eerste stap gezet om het edelhert ook echt een plek te geven in de Brabantse natuur.

Wat voor invloed kunnen edelherten hebben op de natuur?
Edelherten zorgen voor meer leven in het landschap met hun specifieke gedrag en graasgewoonten. Ze grazen bij voorkeur in de overgangszones van bos naar open gebied. Met hun graasgedrag vormen ze onnatuurlijk scherpe perceelranden om tot brede overgangszones die rijk zijn aan structuur (mozaïekzomen). Zulke natuurlijke overgangen zijn bijzonder rijk aan planten en dieren. Doordat edelherten graag liggen te rollen in modderbaden die ze maken en met hun gewei langs bomen ‘vegen’, maken ze letterlijk plaats voor tal van andere dier- en plantensoorten.

Waar zijn de edelherten teruggebracht?
De edelherten zijn teruggekeerd in Het Groene Woud tussen Tilburg, Eindhoven en ’s-Hertogenbosch. Het Groene Woud bestaat uit heiden, moerassen, vennen en bovenal bijzondere natte bossen op leemgrond. De natuurkern van Het Groene Woud is ongeveer 7500 hectare groot en ligt in de provincie Noord-Brabant.
Brabants Landschap heeft besloten edelherten terug te brengen in haar eigen gebieden in het hart van Het Groene Woud. De edelherten worden uitgezet in de Scheeken tussen Best en Liempde. De Scheeken vormt samen met het naastgelegen natuurgebied De Mortelen het grootste landschapsreservaat van Brabant. In 2010 is hier al een natuurbrug over de snelweg A2 aangelegd die de gebieden met elkaar verbindt. Grote en kleine dieren maken gebruik van de brug die maar liefst 50 meter breed is; van ree, das en steenmarter tot hazelworm, kamsalamander en vlinders. Sommige dieren steken er niet alleen over, maar hebben er zelfs hun leefgebied van gemaakt.

Wanneer komen de edelherten?
Het edelhert is teruggekeerd in Brabant op maandag 6 maart 2017.

Om hoeveel dieren gaat het?
Er is gestart met de terugkeer van 13 edelherten in een omheind gebied van 300 hectare. Het gaat om 4 herten en 9 hindes. Deze startgroep is een natuurlijk aantal van een kleine groep edelherten in het wild. Deze groep kan nog langzaam groeien tot een mooie groep edelherten die past in het gebied.

Waarom dit aantal?
Deze startgroep is een natuurlijk aantal van een kleine groep edelherten in het wild. Deze groep kan nog langzaam groeien tot een mooie groep edelherten die past in het gebied.
Het uitgangspunt is dat het gaat om een zelfredzame populatie edelherten in natuurlijke dichtheden, waarbij rekening wordt gehouden met de huidige natuur- en cultuurwaarden van het gebied.

Is het gebied groot genoeg?
Het Groene Woud is van nature een vruchtbare streek, die zeer aantrekkelijk is voor edelherten. Er is gestart met de terugkeer van 13 edelherten in een omheind gebied van 300 hectare. In de toekomst wordt in overleg met de streek gekeken of de edelherten meer ruimte krijgen in grotere delen van Het Groene Woud.

Om mogelijk te maken dat edelherten in meer delen van Het Groene Woud hun rol als grote grazer kunnen vervullen, treffen overheden, natuurorganisaties en andere organisaties diverse voorbereidingen. Een van de belangrijkste is de aanleg van een ecoduct over de spoorlijn tussen ’s-Hertogenbosch en Eindhoven. Deze natuurbrug, die door ProRail gebouwd wordt, zorgt dat groot en klein wild veilig kan oversteken. Deze nieuwe natuurbrug krijgt net als de brug over de A2 een breedte van 50 meter.

Hoe komen jullie aan de edelherten?
De edelherten komen uit een wildpark van een Franse hertenhouder. Er is een diverse groep samengesteld, zodat er een goede genetische diversiteit in zit. In verband met veterinaire voorwaarden is het niet mogelijk om de dieren uit andere natuurgebieden in Nederland te halen. Bovendien is het praktisch onmogelijk een bestaande natuurlijke groep in zijn geheel uit een natuurgebied weg te vangen zonder verstoring van de sociale kudde. De groep herten die worden uitgezet vormen een bestaande roedel met een bestaande sociale structuur.

Wat kost het en wie betaalt het?
De inrichting van het gebied kost 6,5 ton. Dit wordt bekostigd door Brabants Landschap. Gelukkig kost het niet alleen wat, maar levert het ook veel op. In gebieden waar edelherten voorkomen profiteert een reeks van toeristisch-recreatieve ondernemingen zoals hotels, bed- and breakfasts, campings en excursiebureau’s direct of indirect van hun aanwezigheid. Herten oefenen grote aantrekkingskracht uit op recreanten, kinderen, fotografen. Daar komt bij dat ze een spectaculair en heel zichtbaar en hoorbaar bronstritueel hebben. Wandelen, fietsen of kamperen in een omgeving waar edelherten leven, is een belevenis voor jong en oud. De Veluwe en de Ardennen danken een deel van hun bekendheid aan de herten die er leven. De bronsttaferelen trekken jaarlijks duizenden bezoekers. Net als in die streken kan het hert in Het Groene Woud uitgroeien tot hét natuursymbool. Eén van de poorten tot het edelhertengebied wordt het in aanbouw zijnde informatiecentrum D’n Liempdsen Herd in Liempde.

Wanneer kunnen we daadwerkelijk wat zien?
De herten zelf zijn op 6 maart 2017 gearriveerd. Vanaf dat moment hebben ook bezoekers de mogelijkheid om de ‘koning van het woud’ te observeren. Let wel, omdat het gaat om 13 edelherten in een gebied van 300 hectare is het niet zeker dat de dieren zich altijd laten zien.

Wat betekent dit voor bezoekers van Het Groene Woud?
Het Groene Woud is en blijft vrij toegankelijk op wegen en paden. Op de website van Brabants Landschap is nu al meer informatie te vinden voor een bezoek aan het gebied. Als de edelherten er zijn hebben bezoekers dus de mogelijkheid om de ‘koning van het woud’ te observeren. Ook zullen er (bronst)excursies worden georganiseerd door Brabants Landschap.

Levert dit geen gevaarlijke verkeerssituaties op?
Edelherten die vrij rondtrekken, steken soms wegen over. Om onveilige situaties in het edelhertengebied te voorkomen zijn verkeersmaatregelen nodig. Afhankelijk van het type weg wordt gekozen uit verschillende mogelijkheden zoals bijvoorbeeld elektronische waarschuwingssystemen, wildreflectoren of verlagen van de maximumsnelheid. Uitgangspunt in Het Groene Woud is dat met de komst van edelherten de toegang en de verkeersveiligheid minimaal gelijk moeten blijven.

Wat gebeurt er als een edelhert uitbreekt? Hoe groot is de kans hierop?
De kans dat een edelhert uitbreekt is gering. In het geval dat dit gebeurt, is de beheerder geïnstrueerd hoe hier mee om te gaan. Net als wanneer er een rund uit gebied ontsnapt, betekent dit in de praktijk dat het edelhert zo snel mogelijk gevangen en binnen het omheinde gebied wordt teruggezet. Hiervoor is een calamiteitenplan opgesteld.

Krijgen boeren of boomkwekers schadevergoeding als er edelherten uitbreken?
De kans dat een edelhert buiten het omheinde leefgebied komt is gering. Mocht dat gebeuren en er is sprake van schade aan zaken van derden, dan wordt dit vergoed. De edelherten zijn eigendom van Brabants Landschap aangezien ze gehouden worden op hun terrein binnen een omrasterd gebied. Als deze uitbreken is de eigenaar verantwoordelijk voor eventuele schade aan derden. Dit geldt ook voor (landbouw)vee van agrariërs of van natuurorganisaties.

Wat als het er teveel worden?
De startgroep kan nog langzaam groeien tot een mooie groep edelherten die past in het gebied. Het uitgangspunt is dat het gaat om een zelfredzame populatie edelherten in natuurlijke dichtheden, waarbij rekening wordt gehouden met de huidige natuur- en cultuurwaarden van het gebied. Daarnaast wordt ingezet op uitbreiding van het leefgebied. Denk aan aankoppeling van de Mortelen, ook van Brabants Landschap. Mocht de groep toch te groot worden voor het betreffende gebied, dan wordt in het uiterste geval overgegaan tot beheer oftewel afschot.

Het edelhert wordt gezien als een grote publiekstrekker die geld kan opleveren. Hoe dan?
In gebieden waar edelherten voorkomen profiteert een reeks van toeristisch-recreatieve ondernemingen zoals hotels, bed- and breakfasts, campings en excursiebureau’s direct of indirect van hun aanwezigheid. Herten oefenen grote aantrekkingskracht uit op recreanten, kinderen, fotografen. Daar komt bij dat ze een spectaculair en heel zichtbaar en hoorbaar bronstritueel hebben. Wandelen, fietsen of kamperen in een omgeving waar edelherten leven, is een belevenis voor jong en oud. De Veluwe en de Ardennen danken een deel van hun bekendheid aan de herten die er leven. De bronsttaferelen trekken jaarlijks veel bezoekers. Net als in die streken kan het hert in Het Groene Woud uitgroeien tot hét natuursymbool. We werken nauw samen met de gemeentes Boxtel en Best en Stichting Landschap Het Groene Woud om ervoor te zorgen dat toerisme, recreatie en natuur samen gaan en elkaar niet verstoren. 

Is het de bedoeling dat de edelherten uiteindelijk worden vrijgelaten?
Vooralsnog komen de edelherten in een beperkt omheind gebied, maar de wens is om het hertengebied te vergroten door meer natuurterreinen aan te koppelen. In de toekomst wordt in overleg met de streek gekeken hoe we de edelherten meer ruimte kunnen geven in grotere delen van Het Groene Woud.

Waarom is ARK Natuurontwikkeling in dit project betrokken?
De terugkeer van het edelhert in Brabant is een initiatief van Brabants Landschap in samenwerking met ARK Natuurontwikkeling. Deze organisatie is ingeschakeld om de terugkeer van het edelhert in goede banen te leiden. Ze hebben de expertise in huis op het gebied van uitzetten van grote grazers in diverse natuurgebieden. ARK Natuurontwikkeling werkt als adviseur en uitvoerder samen met Brabants Landschap aan de terugkeer van het edelhert in Het Groene Woud. Brabants Landschap is naast eigenaar van de terreinen ook opdrachtgever. 

Terug naar alle onderwerpen